Onderzoek, 2015-2017

Straatwaarden

Onderzoeksproject naar de crossovers tussen erfgoedpraktijken en de vormgeving van de stedelijke leefomgeving en de implicaties die actuele ruimtelijke en maatschappelijke stedelijke opgaven (kunnen) hebben voor professionele erfgoed- en ontwerppraktijken. Docent-onderzoeker.

Deze tijd van culturele en maatschappelijke transities stelt eigen uitdagingen aan ontwerpers en erfgoedprofessionals. Er ontstaan nieuwe praktijken, waarbij het erfgoeddomein steeds meer verbindingen vormt met maatschappelijke ontwerpprocessen in de stad. Zo’n veranderende context roept nieuwe vragen op over de relatie tussen ‘erfgoed’ en ‘ruimte’, met implicaties voor beide domeinen. Hoe krijgen onze leefomgevingen hun betekenissen? Wat voor nieuwe collectieve plekken en ervaringen ontstaan er? Welke rol spelen erfgoed en ontwerp daarin en hoe vormt erfgoed zich in deze nieuwe maatschappelijke context? En hoe werkt het als je niet uitgaat van reeds gedefinieerde, beschermde monumenten, maar van sociale processen van betekenisgeving in de ruimte die waarden genereren deels op gebied van design, deels erfgoed?

Het onderzoek vindt plaats in de vorm van drie ateliers, ontwerpworkshops rond drie thema’s: placemaking, co-design en commons. De drie thema’s zijn ontleend aan het ‘woordenboek’ A Sustainist Lexicon (2016), waarin cultuuronderzoeker Michiel Schwarz. de relatie tussen ruimtelijke ontwerp, design en erfgoed beschrijft aan de hand van zeven kernbegrippen. Tezamen beschrijven deze begrippen een cultuuromslag: een nieuwe cultuur die meer verbonden, lokaler en ecologisch én sociaal duurzamer is. Kenmerkend zijn waarden als verbondenheid, nabijheid, delen en menselijke maat. Het onderzoek Straatwaarden is een vervolg op de artist-in-residency (AIR) van Michiel Scharz aan de Reinwardt Academie en de Academie van Bouwkunst van 2013 tot 2015.

Projectleiding: Riemer Knoop. Kernteam onderzoeksateliers: Riemer Knoop, Michiel Schwarz, Martijn de Waal, Eline Hansen en Nancy van Asseldonk.

Atelier Placemaking

Welke factoren en actoren bepalen de bijzondere identiteit van een plek? Hoe kunnen we waarden en relaties die de sociale, duurzame kwaliteiten van een plek bepalen zichtbaar maken in ‘kaarten'?

Asseldonk, Nancy van (red.). ‘Reader Straatwaarden Atelier #1: Placemaking’. Amsterdam: Reinwardt Academie, 2016.

Atelier Commons

Hoe geven gemeenschappen collectief waarde aan een plek? Aan de hand van het begrip ‘commons’ wordt in het tweede atelier onderzocht hoe gemeenschappen van een plek een plaats van betekenis maken: ‘heritagemaking’. Hoe kunnen we vanuit het idee van commons kijken naar de veranderende betekenis van ‘erfgoedplekken’?

Hansen, Eline (red.). ‘Reader Straatwaarden Atelier #2: Commons’. Amsterdam: Reinwardt Academie, 2016.

Atelier Co-Design

Hoe kunnen nieuwe participatieve, bottom-up praktijken van ‘placemaking’ relevant zijn voor ‘erfgoed-maken’. Wat zijn de nieuwe vormen van co-design en wat zouden ze kunnen betekenen in relatie tot erfgoed? En hoe veranderen tenslotte het institutionele speelveld en de agenda’s van de verschillende spelers in het crossover-gebied van erfgoed en ruimte, bezien vanuit het idee van co-design? Wie moet wat met wie?

Asseldonk, Nancy van (red.). ‘Reader Straatwaarden Atelier #3: Co-Design’. Amsterdam: Reinwardt Academie, 2016.

Straatwaarden was één van de projecten van het Heritage Lab. Lees verder →

Knoop, Riemer en Michiel Schwarz (red.), Straatwaarden: in het nieuwe speelveld van maatschappelijke erfgoedpraktijken. Amsterdam: Reinwardt Academie, 2017.

Artikel:
Asseldonk, Nancy van. ‘Erfgoed En Ruimte Aan de Reinwardt Academie’. In Knoop, Riemer en Michiel Schwarz (red.),Straatwaarden: In het nieuwe speelveld van maatschappelijke erfgoedpraktijken. (Amsterdam: Reinwardt Academie, 2017), 26–39.

Afstudeergroep Placemaking

Een groep studenten heeft zich in studiejaar 2015-2016 gebogen over thema placemaking onder leiding van Fieke Tissink en Nancy van Asseldonk. Na het bespreken van literatuur over het onderwerp zijn studenten zelf verder aan de slag gegaan met het onderwerp. Zij hebben aanvullende literatuur gezocht, het begrip en de thematiek nader bestudeerd en hier in een paper verslag van gedaan (het vooronderzoek). Als vervolg op dit vooronderzoek heeft elke student een onderzoeksvraag geformuleerd voor verder onderzoek. Elk afstudeeronderzoek is met een verslag en publicatie afgerond.

De resultaten van het vooronderzoek zijn verwerkt in de reader van Atelier #1 Placemaking.

Asseldonk, Nancy van. ‘Erfgoed en Ruimte aan de Reinwardt Academie’. In Straatwaarden: In Het Nieuwe Speelveld van Maatschappelijke Erfgoedpraktijken, onder redactie van R. Knoop, M. Schwarz, en N.van Asseldonk, 26–39. Amsterdam: Reinwardt Academie, 2017.