Workshop en zine, 2024

Wie maakt de stad?

Workshop en publicatie i.s.m. fotograaf en journalist Karin van de Wiel en New Metropolis Nieuw-West.

“Studying human geography without photographic images would be unthinkable.”

Deze quote van geograaf Tim Hall vormde de aanleiding tot drie dagen vol ontdekkingen in Amsterdam Nieuw-West, samen met studenten van de bachelor Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie. Wij waren te gast bij New Metropolis Nieuw-West, een dependance van debat- en cultuurcentrum Pakhuis de Zwijger.

De vraag die opborrelde was: kunnen we fotografie inzetten als onderzoeksmethode?

Onze lenzen richtten we op de veranderende stad. Hoe werd ze ontworpen en gebouwd, is ze gegroeid en getransformeerd? Welke rol spelen ontwerpers hierin? En hoe zit het met de invloed van de bewoners? Wat heeft waarde voor wie? En vooral, verandert de manier waarop we observeren wanneer we met de camera in onze hand op onderzoek uitgaan?

Veranderingen in de stad, zoals het ren­overen of een nieuwe bestemming geven aan gebouwen, of zelfs het slopen en opnieuw bouwen van nieuwe gebouwen (de fysieke stad), zijn nauw verbonden met hoe mensen zich voelen in hun buurt en hoeveel invloed ze hebben op wat er gebeurt (de sociale stad).

Stadsvernieuwing is een continu proces. Zo ook in de Westelijke Tuinsteden, waar dit startte rond het jaar 2000. Mensen begonnen toen ook het erfgoed van de wederopbouw opnieuw te waarderen. Maar waarom gingen de tuinsteden, inmiddels omgedoopt tot Nieuw-West, op de schop? Wat zijn de gevolgen?

Aan de studenten stelden we de vraag: wie maakt onze steden eigenlijk? Wat wordt er gepland en wat ontstaat spon­taan? We kijken naar de tastbare sporen die architecten en stedenbouwkundigen achterlaten, maar ook naar wat bewoners toevoegen.

Met twee foto-opdrachten proberen we deze veranderingen vast te leggen. Wat zie je of voel je van de plannen die werden uitgevoerd in de jaren vijftig en zestig? Welke sporen uit het verleden herken je nog? Hoe is een straat, blok of wijk veranderd? Zijn het de geplande of de spontane ingrepen die opvallen? En wat zegt dat over de identiteit en het karakter van de buurt? Welke aspecten zouden we willen behouden voor de toekomst, en welke juist niet?

Het resultaat van de foto-opdrachten vormen de basis voor het gesprek over de vraag ‘wie maakt de stad?’. Al kijkend vallen zo de veranderingen op, soms ontworpen en gepland, soms spontaan ontstaan, tijdelijk of ingesleten. Sporen die van een buurt een buurtje maken, al kan wat vandaag is vastgelegd, morgen alweer veranderd of verdwenen zijn. Het resultaat hebben we in een Zine vastgelegd.

Asseldonk, Nancy van, en Karin van der Wiel. Wie maakt de stad? Fotografie als onderzoeksmethode. Zine, self-published, april 2024.